بازیافت زباله‌های پلاستیکی | آشنایی با فرآیند و مراحل بازیافت انواع پلاستیک

معجزه‌ای به نام بازیافت زباله‌های پلاستیکی

در این مقاله با فرآیند و مراحل بازیافت انواع پلاستیک و بازیافت زباله‌های پلاستیکی آشنا می‌شوید. پلاستیک‌ها در انواع مختلفی وجود دارند و روزانه به میزان زباله‌های پلاستیکی تولیدشده توسط بشر اضافه می‌شود. این نوع از زباله‌ها دوستدار طبیعت نیستند و می‌توانند منابع طبیعی را به نابودی بکشانند. به همین دلیل، بازیافت این نوع از ضایعات و استفاده مجدد از آن‌ها، به‌عنوان یک فرایند افسانه‌ای شناخته می‌شود.

یکی از فواید بازیافت زباله‌های پلاستیکی جلوگیری از دفن آن‌ها است. این نوع از ضایعات درصورتی‌که در اعماق زمین دفن شوند، به‌مرور زمان تبدیل به سموم می‌شوند و می‌توانند به زمین و درنتیجه به آب‌های زیرزمینی نفوذ کنند که این امر می‌تواند باعث به وجود آمدن فاجعات زیست‌محیطی جبران‌ناپذیری شود.

صنعت بازیافت زباله‌های پلاستیکی ایران در یک نگاه

هدف اصلی از بازیافت زباله‌های پلاستیکی تولید محصولاتی است که به‌عنوان مواد اولیه و جایگزین مواد شیمیایی در صنعت پلاستیک مورداستفاده قرار می‌گیرد. قیمت مواد اولیه بازیافتی معمولاً بین ۵۰ الی ۶۰ درصد مواد شیمیایی و پتروشیمیایی است، به همین دلیل، خیلی از فعالان این صنعت در کشور، ترجیح می‌دهند از مواد جایگزین بازیافتی برای تولید محصولات خود استفاده کنند.

به همین دلیل بازار مصرف بسیار گسترده‌ای برای محصولات بازیافتی در ایران وجود دارد و درصورتی‌که از ارزش محصولات خودآگاهی داشته باشید، به‌راحتی می‌توانید آن‌ها را به فروش برسانید. اما برای فروش آن‌ها باید انواع پلاستیک‌ها و موارد استفاده از آن‌ها را به خوبی بشناسید.

بازیافت زباله‌های پلاستیکی یکی از پرسودترین مشاغل در صنعت پلاستیک است اما درعین‌حال، خطرات زیادی هم دارد. به همین دلیل، خیل عظیمی از افرادی که وارد این صنعت شده‌اند با ضررهای سنگین، پس از مدتی از آن خارج‌شده‌اند. بازار صنعت پلاستیک و بازیافت آن‌ها در ایران بسیار داغ است اما باید با علم کافی وارد آن شد و نسبت به‌تمامی چالش‌های آن شناخت کافی داشت.

در ادامه انواع پلاستیک‌ها و موارد استفاده از آن‌ها را بیان می‌کنیم که مبنایی بر مبحث بازیافت آن‌ها نیز هست.

پلاستیک‌ها و انواع آن‌ها را بیشتر بشناسید

قبل از اینکه با فرایند بازیافت زباله‌های پلاستیکی آشنا شوید، باید انواع و روش‌های طبقه‌بندی آن‌ها را بشناسید. توجه داشته باشید که شرایط بازیافت هر یک از انواع پلاستیک‌ها متفاوت است و در آن از فرآیند خاصی استفاده می‌شود.

اگر به بطری‌های پلاستیکی توجه بیشتری داشته باشید، یک علامت مثلثی در آن می‌بینید که داخل آن‌یک عدد نوشته‌شده است. این عدد درواقع نشان‌دهنده این است که پلاستیک موردنظر تا چه حد برای سلامتی شما خطر دارد. درواقع آشنایی با کدهای SPI انواع پلاستیک، به مصرف‌کنندگان کمک می‌کند تا درباره سلامتی خود تصمیمات درست‌تری بگیرند و به بازیافت کنندگان کمک می‌کند تا به‌گونه‌ای کارآمدتر به بازیافت زباله‌های پلاستیکی مشغول شوند. در ادامه انواع طبقه‌بندی زباله‌ها را بیان می‌کنیم.

پلاستیک‌های پت PETE

از پلاستیک‌های پت معمولاً برای تولید بطری‌های نوشابه، آب‌معدنی، ظروف حبوبات و … استفاده می‌کنند و پس از بازیافت، به پلاستیک‌های درجه‌دو مانند نایلون تبدیل می‌شوند. این ظروف می‌توانند بوها و طعم‌های محتویات خود را جذب کنند. پس از بازیافت زباله‌های پلاستیکی پت، مثلثی بر روی بدنه محصولات حک می‌شود که داخل آن عدد یک قرار دارد.

پلاستیک‌های پلی‌اتیلن سنگین HDPE

محصولات ساخته‌شده با استفاده از این نوع پلاستیک، کاملاً سالم هستند و هیچ نوع مواد شیمیایی را وارد محتویات خود نمی‌کنند. بازیافت زباله‌های پلاستیکی پلی‌اتیلن عموماً امکان‌پذیر است. این نوع از پلاستیک‌ها، پس از بازیافت به محصولاتی مانند بطری‌های شوینده لباس، بطری روغن، خودکار، لوله، نیمکت، میز، صندلی مسافرتی و … تبدیل می‌شوند.

پلی وینیل کلراید PVC

محصولات ساخته‌شده با استفاده از پلاستیک‌های PVC، معمولاً قابل بازیافت نیستند و در صورت بلعیده شدن، می‌توانند بسیار خطرناک باشند. همچنین این نوع از پلاستیک‌ها نباید در معرض تماس با مواد غذایی قرار بگیرند. اما درصورتی‌که امکان بازیافت زباله‌های پلاستیکی PVC باشد، با استفاده از آن‌ها می‌توان هشداردهنده‌های جاده‌ای، گلگیر خودرو، سرعت‌گیر و … را تولید کرد.

پلی‌اتیلن سبک LDPE

پلاستیک شماره چهار، پلی‌اتیلن سبک است. محصولات تولیدشده با استفاده از این نوع پلاستیک، معمولاً قابل بازیافت نمی‌باشند. پلی‌اتیلن سبک معمولاً انعطاف و دوام بالایی دارد به همین دلیل، انتخاب مناسبی برای بسته‌بندی محصولات غذایی می‌باشد. از این نوع پلاستیک برای ساخت ظروف یک‌بار مصرف، بسته‌بندی مواد غذایی یخ‌زده و … استفاده می‌کنند. درصورتی‌که بتوان این محصولات را بازیافت کرد، پس از فرآیند بازیافت از آن‌ها برای تولید سطل زباله، کف‌پوش و … استفاده می‌کنند.

پلی‌پروپیلن PP

پلاستیک‌های پلی‌پروپیلن بسیار قوی هستند و معمولاً در مقابل دمای بالا به خوبی مقاوم هستند. بازیافت زباله‌های پلاستیکی پلی‌پروپیلن امکان‌پذیر است اما مانند پلاستیک‌های شماره یک و دو بازیافت عمومی آن‌ها پذیرفته‌شده نیست.

از این نوع پلاستیک‌ها برای تولید درب بطری‌های پلاستیکی، سطل ماست، بطری و ظروف دارو، لیوان‌های یک‌بار مصرف و … استفاده می‌کنند. همچنین پس از بازیافت نیز از آن‌ها برای ساخت چراغ‌های چشمک‌زن، جارو دستی، برس مو و مواد مشابه که نیاز به مقاومت بالایی دارند استفاده می‌شود.

پلی استایرن PS

بازیافت زباله‌های پلاستیکی پلی استایرن امکان‌پذیر است اما نیاز به مقدار زیادی انرژی دارد. با استفاده از این پلاستیک‌ها برای بسته‌بندی مواد غذایی استفاده می‌شود. همچنین موارد استفاده ازآن‌پس از بازیافت نیز شامل جلد مدارک، خط کش و … است.

پلاستیک‌های ترکیبی

برخی از پلاستیک‌های متفرقه که سخت بازیافت می‌شوند، در این دسته قرار می‌گیرند. با استفاده از این نوع پلاستیک‌ها بطری‌های آب چند ده لیتری، ابزارهای ضدگلوله، عینک آفتابی، قطعات کامپیوتری و … تولید می‌کنند. همچنین پس از بازیافت، از آن‌ها برای تولید صفحات و تخته‌های پلاستیکی استفاده می‌شود.

مراحل بازیافت زباله‌های پلاستیکی

بازیافت زباله‌های پلاستیکی فرآیند کاملاً تخصصی است و باید با استفاده از دستگاه‌های پیشرفته‌ای انجام شود. در ادامه مراحل اصلی بازیافت پلاستیک‌ها را بیان می‌کنیم.

جداسازی و تفکیک ضایعات پلاستیکی

همان‌طور که بیان شد، 7 نوع پلاستیک عمومی و 4 نوع پلاستیک تخصصی وجود دارد که هرکدام از آن‌ها، در زمان بازیافت رفتار رئولوژیکی خاصی را از خود نشان می‌دهند. تمامی انواع پلاستیک‌ها، به‌غیراز پلی‌اتیلن و پلی‌پروپیلن، با یکدیگر ناهمگن هستند و به عبارتی دیگر، قابلیت اختلاط با یکدیگر را ندارند.

با توجه به همین امر، روند بازیافت زباله‌های پلاستیکی با توجه به نوع آن‌ها متفاوت است و هرکدام از آن‌ها را باید به‌صورت جداگانه بازیافت کرد. به‌طور مثال، مواد اولیه پلاستیک‌هایی مانند پلی‌پروپیلن و پلی استایرن خواص ویژه خود را دارد، به همین دلیل، ترکیب و ذوب کردن آن‌ها، ترکیبی ناهمگون را ایجاد می‌کند.

پس از جمع‌آوری ضایعات، باید آن‌ها را بر اساس مواد اولیه ساخت، سختی و نرمی جدا کنید و هرکدام را در بخش مشخصی نگهداری کنید. برای اینکه بتوانید انواع پلاستیک‌ها را شناسایی کنید، می‌توانید از علامت مثلثی شکل که بر روی بدنه آن‌ها حک‌شده است استفاده کنید. درون این علامت یک عبارت نوشته‌شده که نشان‌دهنده نوع پلاستیک است.

خرد و آسیاب کردن، مرحله دوم بازیافت زباله‌های پلاستیکی

پس از جمع‌آوری و جداسازی ضایعات پلاستیکی، باید آن‌ها را با استفاده از دستگاه‌های خاصی خردکنید و به پرک‌های پلاستیکی تبدیل کنید. اندازه پرک‌ها باید کمتر از دو و نیم سانتی‌متر باشد. البته دقت داشته باشید که زباله‌های پلاستیکی، با توجه به نوع و مواد اولیه‌شان، نیاز به دستگاه‌های خاصی برای خرد شدن دارند. به‌طور مثال، ضایعات سخت مانند بطری‌ها و … برای خرد شدن نیاز به آسیاب چکشی و پلاستیک‌های نرم مانند نایلون، سلفون و … برای خرد شدن به آسیاب شمشیری نیاز دارند.

شست‌وشو ضایعات برای بازیافت زباله‌های پلاستیکی

بعد از مرحله آسیاب کردن ضایعات، حال باید آن‌ها را به خوبی تمیز کرد تا هرگونه فلز، سنگ‌ریزه، گردوخاک و سایر آلودگی‌ها از آن‌ها جدا شود. برای شست و شوی ضایعات باید از خطوط مکانیزه استفاده کرد که هر یک از این خط‌ها باید شامل موارد زیر باشند.

· کانوایر

· وان شست‌وشو

· سانتیریفیوژ

خشک‌کردن

ضایعات آسیاب شده، پس از تمیز شدن کمی دارای آب و یا رطوبت هستند، به همین دلیل، رطوبت‌زدایی آن‌ها بسیار ضروری است. وجود رطوبت بر روی آن‌ها، در مرحله بعدی از کیفیت محصولات نهایی می‌کاهد و می‌توانند تمامی مراحل بازیافت زباله‌های پلاستیکی را بی‌اثر کند. فرایند خشک‌کردن پلاستیک‌ها، با استفاده از کانال‌های حرارتی انجام می‌شود.

تولید گرانول بازیافتی، آخرین مرحله

برای آماده‌سازی مواد آسیابی، برای استفاده در فرایند بعدی و استفاده از آن‌ها برای ساخت یک محصول پلاستیکی جدید، آن‌ها را به شکل گرانول تبدیل می‌کنند. برای این فرآیند، از دستگاه اکسترودر استفاده می‌شود. این دستگاه وظیفه ذوب کردن پلاستیک و تبدیل آن به دانه‌های ریز عدسی یا استوانه‌ای شکل را بر عهده دارد. با استفاده از این فرآیند، پرک‌های پلاستیکی به قطعات ریز و یکدستی تبدیل می‌شوند.

در این مرحله، ابتدا پرک و ضایعات آسیاب شده را با استفاده از دستگاه اکسترودر به شکل رشته‌های کوچک درمی‌آورند و سپس پلیمر ذوب‌شده را با استفاده از یک کاتر، به قطعات کوچک‌تر تبدیل می‌کنند. این قطعات درون یک وان آب‌خنک ریخته می‌شود تا کاملاً خشک شود. البته لازم به ذکر است که برای تولید گرانول، در فرآیند بازیافت زباله‌های پلاستیکی روش‌های مختلفی وجود دارد که این روش، ساده‌ترین و بهترین آن است. در ایران نیز از این روش، بیشتر از فرآیندهای دیگر برای تولید گرانول استفاده می‌شود.

تفکیک ضایعات منازل و اهمیت آن در بازیافت زباله‌های پلاستیکی

روزانه میزان ضایعات تولیدشده توسط بشر، مخصوصاً پلاستیک، بیشتر از قبل می‌شود و این امر، موجب سخت‌تر شدن بازیافت زباله‌های پلاستیکی و سایر ضایعات می‌شود. تولید و توزیع خودسرانه زباله‌ها، بدون در نظر گرفتن فواید بازیافت، می‌تواند آسیب‌های بسیار زیادی به محیط‌زیست و منابع طبیعی وارد کند. اما چه باید کرد؟

تفکیک زباله‌ها یکی از روش‌هایی است که می‌تواند در بهبود این وضعیت کمک کند. با تفکیک ضایعات و پسماندها، می‌توان آن‌ها را به‌راحتی بازیافت کرد و از آن‌ها به‌عنوان مواد اولیه برای ساخت محصولات جدید استفاده کرد. یکی از مهم‌ترین زباله‌ها که حتماً باید آن‌ها را تفکیک کنیم، ضایعات پلاستیکی هستند.

زباله‌های پلاستیکی، ازلحاظ ساختار به دو نوع پلاستیک‌های نرم و سخت تقسیم‌بندی می‌شوند. پلاستیک‌های نرم شامل کیسه‌های دسته‌دار، سفره‌های یک‌بار مصرف و … می‌شوند و در اکثر موارد، بیشتر از آن‌ها برای بسته‌بندی مواد غذایی استفاده می‌شود. پلاستیک‌های سخت نیز شامل بطری‌های نوشابه، قطعات خودرو، مانع‌های پلاستیکی و … می‌شود. تفکیک این دو از زباله‌ها از یکدیگر اهمیت بسیار زیادی دارد و می‌تواند درروند جمع‌آوری و بازیافت زباله‌های پلاستیکی نیز بسیار کمک‌کننده باشد.

البته بهتر است زباله‌ها را از زمان استفاده تفکیک کنید. به‌طور مثال پس از استفاده از یک بطری، درصورتی‌که دیگر به آن نیازی نداشتید، باید آن را درون سطلی جدا قرار دهید و پلاستیک‌های دیگر مانند نایلکس‌ها را نیز درون یک سطل دیگر بیندازید.

چند نکته مهم در مورد بازیافت زباله‌های پلاستیکی

اگر شما هم به محیط‌زیست اهمیت می‌دهید و می‌خواهید زباله‌های پلاستیکی سریع‌تر انجام شود، می‌توانید چند نکته‌ای را رعایت کنید.

· از چند سطل زباله برای تفکیک ضایعات خود استفاده کنید. این کار باعث می‌شود فرایند تفکیک آسان‌تر شود و حتی فرزندان شما هم برای این کار جذب شوند.

· زباله‌های قابل بازیافت خود را در مکان‌های مشخص‌شده قرار دهید. این کار به امر جمع‌آوری زباله‌ها برای تفکیک می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد. همچنین می‌توانید زباله‌های خود را به اشخاصی که به‌صورت سیار ضایعات خشک را جمع‌آوری می‌کنند، تحویل دهید.

· سعی کنید زباله‌های خود را تمیز کنید. برداشتن برچسب‌ها و توضیحات چسبانده شده بر روی پلاستیک، می‌تواند به سهولت بازیافت در مقصد کمک کند.

سخن پایانی

در این مطلب از وب‌سایت پرنگار پلاستیک اصفهان، فرآیند بازیافت زباله‌های پلاستیکی و نکات مهم آن را بیان کردیم. متأسفانه خیلی از افراد بدون اینکه سلامت محیط‌زیست را در نظر بگیرند، زباله‌های پلاستیکی خود را در طبیعت رها می‌کنند که این امر می‌تواند آسیب‌های بسیار زیادی به طبیعت وارد کند وزندگی بشر را تهدید کند. با جمع‌آوری و تفکیک زباله‌های پلاستیکی، و تحویل آن‌ها به مراکزی که این ضایعات را بازیافت می‌کنند، می‌توان به طبیعت و درواقع خودمان، لطف بزرگی کنیم و از محصولات بازیافتی جدید استفاده کنیم.

در فروشگاه آنلاین پرنگار پلاستیک اصفهان، شما عزیزان می‌توانید انواع محصولات پلاستیکی مانند کیسه فریزر، سفره یک‌بار مصرف، کیسه‌زباله و … را خریداری کنید اما فراموش نکنید که حتماً آن‌ها را پس از مصرف درون سطل‌های زباله بریزید و از سایر زباله‌ها نیز تفکیک کنید.